Forræktun grænmetis

Með forsáningu flýtum við uppskeru grænmetis þar sem sumarið á Íslandi er stutt. Gott er að byrja að sá í mars/apríl, þó er það misjafnt eftir tegundum. Yfirleitt eru ágætar upplýsingar aftan á fræpakkningum. Forræktun tekur yfirleitt um 3-6 vikur.

Sáning og fjöldi fræja:

Mælt er með að nota sáðmold, eða sáðmoldarpillur, í sáningarbakka og/eða hólfabakka. Eitt grænmetisfræ gefur af sér eina plöntu. Þó má gera ráð fyrir að einstaka fræ spíri ekki og því mælt með að sá nokkrum umframfræjum.

Hitastig við spírun:

Fræin spíra við 15°C og skal leggja dagblaðsarkir yfir meðan spírurnar eru að koma upp til að viðhalda raka. Um leið og spírun er farin af stað er gott að setja bakkana á sólríkan stað og taka dagblaðaarkirna af og halda hitastiginu lágu 10-20°C ef hægt er en það fer aðeins eftir tegundum.

Vökvun er mikilvæg, sérílagi á spírunartímabilinu. Magnið getur farið eftir raka í loftinu, sólarstundum ofl. Gott er að kanna reglulega rakastigið í moldinni, t.d. með því að stinga fingrinum aðeins ofaní moldina. Mælt er með að vökva vel og sjaldnar, frekar en oft og lítið. Á sólríkum dögum þarf að vökva oftar.

Priklun:

Ef sáð er í sáningarbakka þarf að prikla þegar plantan er farin að mynda c.a. 4 blöð. Þá er ein planta sett í hvert hólf í hólfabakka, og þá er mælt með að skipta yfir í venjulega gróðurmold.

Útplöntun:

Þegar hætta á næturfrosti er að mestu yfirstaðin, t.d. í byrjun júní, eru grænmetisplönturnar færðar út í beð. Mælt er með að herða plönturnar áður en þær eru fluttar á endalegan stað í garðinum. Það er gert með því að setja þær út á daginn og taka inn að kvöldi, eða flytja þær út í vermireiti (beð með yfirbreiðslu). Til að koma í veg fyrir kuldaskemmdir við upphaf ræktunar, er gott að setja akrýldúk yfir beðið. Dúkurinn er líka vörn gegn kálflugu og gulrótarflugu. Ágætt er að hafa dúkinn yfir fram í miðjan júlí. Passið þó að dúkurinn sligi ekki plönturnar, oft þarf að losa aðeins um hann svo hann lyftist með plöntunum.

Staðsetning:

Velja skal sólríkan og skjólsælan stað.

Áburðargjöf er nauðsynleg þegar plantan er í fullum vexti. Best er að nota lífrænan áburð, t.d. þörungarmjöl, moltu og þurrkaðan hænsnaskít.